����ӰԺ

Sinds het voorjaar van 2024 maakt het (AVL) in Amsterdam gebruik van de Biograph Vision Quadra, een Total-Body PET/CT-scanner die vele malen gevoeliger is dan state-of-the art conventionele scanners. Met aanzienlijk kortere scantijden, veel lagere stralingsbelasting, betere beeldkwaliteit en lagere kosten per patiënt, heeft deze baanbrekende technologie volgens nucleair geneeskundige Wouter Vogel zowel klinisch als bedrijfseconomisch voordelen. “Met de Quadra hebben we eerder zicht op de meest effectieve behandeling.”

De Biograph Vision Quadra kent een detectiebereik van meer dan een meter en dat is aanzienlijk groter dan bij conventionele systemen. Dit uitgebreide bereik verhoogt de gevoeligheid en transformeert het scanproces: waar patiënten voorheen twintig tot dertig minuten stillagen, volstaat nu een onderzoek van vijf minuten. Deze technologische doorbraak verhoogt de patiëntenflow, het gemak voor patiënten én maakt het mogelijk om met een substantieel lagere dosis van radioactieve tracers te werken – met alle voordelen van dien voor zowel de patiëntveiligheid als voor de bedrijfsvoering.

Al met al niet minder dan een paradigmaverschuiving, zo noemt Wouter Vogel de introductie van de Quadra binnen de nucleaire geneeskunde. “We hebben echt in geen decennia meegemaakt dat een beeldvormende modaliteit op deze manier zo’n grote verbetering bracht. Deze scanner vermindert in één keer bijna alle nadelen van beeldvorming met PET/CT.” 

De keuze voor de Quadra blijkt om te beginnen in bedrijfseconomisch opzicht gunstig, schetst Vogel. “Omdat je veel meer patiënten per uur kunt scannen, worden de aanschafkosten over veel meer patiënten verdeeld. En omdat we twee PET-scanners hebben vervangen door de Quadra, hebben we ook nog maar één laborantenteam nodig om het systeem te bedienen. Daardoor kunnen we nu een hogere productie draaien met minder laboranten. Zeker in deze tijden van toenemende personeelstekorten in de zorg is dat een groot voordeel.”

Maar vooral de voordelen voor de patiënt springen volgens Vogel in het oog. “Dankzij de Quadra is de hoeveelheid toe te dienen speurstof flink verminderd; we gebruiken nu minder dan de helft radioactief glucose (FDG) dan voorheen. Dat leidt niet alleen tot substantiële besparingen, het leidt vooral tot een veel lagere stralingsbelasting voor patiënten. Veel mensen met kanker genezen tegenwoordig en leven daarna steeds vaker nog heel lang. Dan wordt de hoeveelheid straling die je hebt ontvangen in je leven een factor voor je gezondheid; de cumulatieve stralingsbelasting kan op lange termijn namelijk het risico op secundaire tumoren vergroten. Daarom is het des te belangrijker om zeker bij jongere kankerpatiënten – die normaal gesproken nog een heel leven voor zich hebben – de stralingsbelasting tot een minimum te beperken.”

Een PET/CT-scan was voorheen een eenmalige interventie in het behandeltraject; een patiënt met kanker kreeg doorgaans één keer een strategisch geplande PET/CT-scan om op basis daarvan de juiste diagnose te kunnen stellen en de beste behandeling te kiezen. De mogelijkheid om vaker en met minder belasting te scannen, transformeert de behandelaanpak fundamenteel, schetst Vogel. “Doordat we nu vaker kunnen scannen, kunnen we tijdens een behandeltraject ook sneller zien in hoeverre iemand reageert op een bepaalde behandeling en kunnen we dus ook snel stoppen met een behandeling die niet werkt. Daarmee besparen we kosten en kunnen we de bijwerkingen van middelen die niet werken, flink verminderen. En, het allerbelangrijkste, we kunnen de kans op genezing vergroten, omdat we eerder zicht hebben op de meest effectieve behandeling.”

Een van de meest kwetsbare groepen die baat hebben bij de nieuwe scanner zijn zwangere vrouwen met kanker. Het gaat in Nederland om ongeveer honderd vrouwen per jaar die kanker krijgen tijdens hun zwangerschap, schetst Vogel. “Voor hen is het natuurlijk al dramatisch dat hun roze wolk uit elkaar spat. Daar kwam voorheen nog bij dat ze te horen kregen dat ze niet de scans konden krijgen die eigenlijk nodig waren. Een PET-scan werd ofwel niet gedaan, ofwel met een lagere dosis en verminderde beeldkwaliteit. Dat kon leiden tot een verkeerde diagnose of stadium, met gevolgen voor de behandeling.”

De hoge gevoeligheid van de scanner maakt nu nieuwe toepassingen mogelijk voor deze patiëntengroep. “Door de tien keer hogere gevoeligheid kunnen we nu toe met een extreem lage dosis FDG. Door tegelijkertijd de scantijd te verlengen, kunnen we tóch voldoende data verzamelen voor optimaal beeld. Dankzij deze toepassing – die we ontwikkelden met andere ziekenhuizen die de Quadra gebruiken - het UMCG en Amsterdam UMC – kunnen we nu voor het eerst bij zwangere vrouwen probleemloos veilig PET-scans maken zonder kwaliteitsverlies.” 

De implementatie van de Biograph Vision Quadra in het Antoni van Leeuwenhoek markeert al met al een fundamentele verandering in de oncologische diagnostiek, benadrukt Vogel. “We kunnen dankzij de Quadra sneller, veiliger en preciezer werken, met directe voordelen voor patiënten én de zorg als geheel. En het mooiste is: we staan pas aan het begin van wat er met deze technologie mogelijk is. Ik verwacht in de komende jaren wetenschappelijk onderzoek waarmee ook hele nieuwe toepassingen worden onderzocht.”